جێگری سه‌رۆكی لیژنه‌ی کاروباری کۆمەڵایەتی و داكۆكی لە مافی مرۆڤ لە پەرلەمانی هەرێمی كوردستان رایدەگەینێت كە ژمارەی سزادراوان لە چاكسازییەكانی هەرێمدا نزیكەی 5000 كەسن، ئەمەش قەرەباڵیێكی وای دروستكردووە كە نەتوانرێ وەك پێویست پرۆسەی چاكسازی بۆ سزادراوان ئەنجام بدرێت.
لەدیدارێكی تایبەتدا (گوڵستان سەعید محەمەد) جێگری سه‌رۆكى لیژنه‌ی ناوبراو ووردەكاری كێشەو گرفت و سەردانەكانیان بۆ ئەو چاكسازیانەو هەمانكاتیش بانگهێشتكردنی وەزیرانی داد و ناوخۆ و كار بۆ (نوچەنێت) رووندەكاتەوەو ئەوەش دەخاتەڕوو كە “چاوەڕوانی رەوشێكی زۆر مەترسیدار بۆ چاكسازییەكانى هەرێم دەكەم”.
نوچەنێت. دیداری : فەرهاد
نوچە نێت: وەك ئەوەی لیژنەكەتان سەردانی چاكسازییەكانی هەرێمی كوردستانتان كردووە، بەگشتی رەوشی چاكسازییەكان چۆنە؟
گوڵستان سەعید: بەگشتی لە هەرێمی كوردستاندا ژمارەیەكی زۆری سزادراو هەن ئەو بینایانەی بۆیان دابینكراوە لەگەڵ ژمارەكە نەگونجاوە، چونكە بیناكان بەپێی ستانداردی جیهانی دروستكراون، بەڵام زۆری ژمارەی سزادراوان واییكردووە وەك پێویست چاكسازییەكان بەڕێوەنەچن، لەهەولێر سەرووی 2000 كەس و لەسلێمانی سەرووی 1200 كەس و لەدهۆكیش نزیكەی 1600 كەسی سزادراوهەن، كەواتە ئەو ژمارە زۆرە، قەرەباڵغییەكی وای دروست كردووە كە بۆنموونە لە ئێستادا كە یەتای كۆڕۆنا لە ئارادایە وایكردووە سزادراوان تووشی بن.
نوچە نێت: واتا ئەوەی لە چاكسازییەكانی هەرێمی كوردستاندا دەگوزەرێ، بەپێی ستانداردی جیهانی نین؟
گوڵستان سەعید: بەپێی ستانداردی جیهانی مامەڵەی لەگەڵ ناكرێ ، دەنا بینای چاكسازییەكان بەپێی ستانداردی جیهانی دروستكراون، لەلایەكی تریش لە بەشی گرتن و گواستنەوەكاندا ژمارەیەكی زۆر راگیراو هەن كە ئەگەر دادگا ئەو راگیراوانە یەكلایی بكاتەوە ئەوە بێگومان ژمارەی سزادراوان زۆر لەوەی هەیە لە ناو چاكسازییەكان زیاتر دەبێ.، بۆیە دەتوانم بڵێم رەوشێكی زۆر مەترسیدار بۆ داهاتوو لەناو چاكسسازییەكان چاوەڕوان دەكرێ. چونكە ئەو قارەباڵغییە زۆرە كاریگەری راستەوخۆی بۆ سەر چاكسازییەكان دەبێ، چونكە لە ئێستادا هەندێ هۆڵ لەو چاكسازییانە هەن كە بۆ 10 كەس دروستكراوە، كەچی 39 كەسی لێ دانراوە. ئەمەش وایكردووە كە ئەو سزادراوانە، نە شوێنی خەوتنیان وەك پێویست بێ، نەشوێنی پشوودان و سەرئاو خۆشۆردنیان وەك پێویست نیە، تەنانەت پەیوەندی بەئێمەوە كراوە كە ووتویانە بە نیو سعات تەوالێتمان بەرناكەوێ، ئەمانە هەرهەمووی كاریگەری خراپ لەسەر پەروەردەی ئەو سزادراوانە دروست دەكات بۆ داهاتوو، سەرەڕای ئەوەش كێشەو گرفتی جۆراوجۆر بۆ ئیدارەی چاكسازییەكانیش دروست دەكات لە بەڕێوەبردنیان، بۆیە ئەگەر ئەو سزادراوانە بەمەبەستی چاكسازی كردن براونەتە ئەو شوێنانە ئەوا بەدڵنیاییەوە دەڵێم لەو چاكسازییانە ناتوانێ بەو شێوەی ئێستا هەیە سزادراوی لێ چاكساز بكرێ، ئەمەو جگە لەوەی كە ژمارەی كارمەندانی توێژەری كۆمەڵایەتی و دەروونی لەو چاكسازیانەدا وەك پێویست نیە و ئەو ژمارە كەمەیان دەرەقەتی ئەو قەرەباڵیەی چاكسازییەكان نایەن. بۆیە بەگشتی دۆخی چاكسازییەكان لە هەرێمی كوردستاندا خراپە. ئەوەی لەماوەی رابردوودا كە ئێمە هەرسێ چاكسازییەكەمان بەسەركردۆتەوە بۆمان دەركەوتووە كە ئەو چاكسازییانە بەشێوەیەكی تەندروست بەڕێوە ناچن.
نوچە نێت: ئێوە وەكو لیژنەكەتان تاچەند دەتوانن فشار بخەنە سەر ئەو بەڕێوەبەرایەتیانە ، یاخود سەر وەزارەتی كاروباری كۆمەڵایەتی، بۆئەوەی دۆخی چاكسازییەكان لەچوارچێوەی ستانداردە جیهانییەكە بەڕێوەبچێ؟
گوڵستان سەعید: خۆی بەتەنها وەزارەتی كار بەرپرس نیە لەو چاكسازیانە، بەڵكو سێ وەزارەت بەرپرسن، گرتن و گواستنەوە سەر بە وەزارەتی ناوخۆیە، دادگاكانیش سەر بە ئەنجومەنی دادوەرین كە ئەوان جۆری سزاو حوكمەكان دیاری ئەكەن، سێیەمیشیان ئیدارەدانی ئەو چاكسازییانەیە كە سەر بە وەزارەتی كارو كاروباری كۆمەڵایەتیە ئەویش لەڕووی دابینكردنی پاسەوان و خواردن و لایەنی تەندروستی و دەرمان، تەنانەت لەو ماوەی كەرەنتینەدا چارەسەری پێویست لەناو چاكسازییەكان نەبووە بەهۆی ژمارەی زۆری سزاداوەكان، ئەوەش قسەی خودی بەڕێوەبەرەكانی ئەو چاكسازیانەیە كە ئێمە سەردانمان كردوون، دەڵێن ناتوانین بەپێی پێویست دەرمان دابینبكەین، بۆیە بەشێكی سزادراوان ناچا ربە پارەی خۆیان دەرمان و چارەسەری دابین دەكەن، لەلایەكی تریش وەك دەزانین كە سەردانی كردنی سزادراوەكان وەك جاران نیە ئەویش بەهۆی ئەو پەتایەوەیە، بەڵام دەبینرێ ئەو كەسوكارانەی دەیانەوێ سەردانی سزادراوەكانیان بكەن دەبێ پشكنینی تایبەت بە كۆرۆنا بكەن، ئەوەش ئەركێكی دیكەی قوڕسە بۆسەر ئەو كەسوكانەوە، جا ئێمە زۆر فشاری جیاجیامان كردووە بۆ نموونە تا ئێستا چەندین راپۆرتی ئەو سەردانانەمان داوەتە سەرۆكایەتی پەرلەمان، لەكاتی هاتنی سەرۆكی حكومەت و جێگرەكەی بۆ پەرلەمان ، جگە لە لیژنەكەی خۆمان زۆرێك لەپەرلەمانتارانیش داوای ئەوەیان كرد كە پێویستە چارەسەری ئەو چاكسازیانە بكرێت، ئێمە وەك لیژنەش كۆمەڵێك پێشنیارمان بە حكوومەت داوە وەك دروستكردنی بیانی زیاتر بۆ ئەو چاكسازییانە، هەروەها جیاكردنەوەی سزادراوانە بەپێی مادەكانیان ، چونكە ناكرێ سزادراوێك كە بەپێی مادەیەكی سووك سزادراوە لەگەڵ كەسێك كە مادەیەكی قوڕسی وەك لەسێدارەدانی هەیە، تێكەڵی یەكدی بكرێن، جگە لەوانەش بەشێك لەو كەسانەی كە لەناو ئەو چاكسازیانەن بە مادەەی تیرۆر حووكم دراون و عەرەبن و خەڵكی ناوەڕاست و باشووری عێراقن، ئەمەش گرفتێكی تر و قورساییەكی ترە بۆ سەر چاكسازییەكانی هەرێم، بۆیە داوامان كردووە یان ئەوەتا ئەو كەسانە جیابكرێنەوەو لەشوێنێكی تایبەت دابنرێن، یان لەگەڵ حكوومەتی عێراقی رێكبكەون و رادەستی ئەوانیان بكەنەوە.
نوچە نێت: تا چەند لەبەرنامەی لیژنەكەتاندایە وەزیرانی دیكەی پەیوەندیاریش بانگهێشتی پەرلەمان بكەن بۆ ئەو كێشانە؟
گوڵستان سەعید: دیارە پێشتر وەزیری كاروباری كۆمەلایەتی هاتۆتە پەرلەمان و هەموو روونكردنەوەكانی داوە لەسەر ئەو كێشەو گرفتانە، بەڵام ئەو كێشانە زۆر لەدەسەڵاتی وەزیر گەورەترن، چونكە چارەسەری ئەو كێشانە پێویستیان بە دروستكردنی بینا هەیە ، ئێمە پێشنیاری ئەوەشمان كردووە كە هەندێ شوێن و قەڵا هەن بۆ ئەو چاكسازیانە ئامادەبكرێن و نوێبكرێنەوە لەوانەش قەڵای سۆران و چەمچەماڵ و قەڵایەكیش لە دهۆك هەیە، جا ئەوانەشمان پێشنیار كردووە، بۆئەوەی بەشێكی ئەو سزادراوانە بنێردرێنە ئەو قەڵایانە، لەلایەكی تریش پێویستە بیر لە لێبوردنێك بكرێتەوە بۆ ئەوەی ژمارەی ئەو سزادراوانە كەم بكرێتەوە، چونكە هی وای تیایە كە 15 ساڵە دانیشتووەو شمولی (افراج شەرتی) ناكات، كە خۆی پێنج مادە هەن كە (افراج شەرتی) نایانگرێتەوە، بەڵام پێوویستە هەندێ لەو مادانە كە كاریگەری لەسەر ئاسایشی نیشتمانی نابێ كارئاسانی تێدا بكرێ بەتایبەتیش بۆ هەندێ كەس كە ماوەیەكی زۆرە لە زیندانن و هەندێكیش هەن چاكساز بوونە، جا ئەوانە بگەڕێنەوە ناو كۆمەڵگە باشترە نەك ئەوەی بمێننەوە قەرەباڵغی بۆ زیندانەكان دروست بكەن.
نوچە نێت: ئەی بۆچی تا ئێستا وەزیرانی دیكەی پەیوەندار وەك ناوخۆ و داد نەهاتوون بۆ پەرلەمان؟
گوڵستان سەعید: داوامان كردووە ئەوانەش بێنە پەرلەمان ، تەنانەت داوای ئەوەشمان كردووە داواكاری گشتیش بێتە پەرلەمان، بەڵام دیارە هاتنی ئەوان رەزامەندی سەرۆكایەتی پەرلەمانی دەوێ، بەڵام هەمیشە كاری لەسەر دەكەین و كۆڵنادەین.
نوچە نێت: دۆخی تەندروستی بەگشتی لە چاكسازیەكان چۆنە؟ بەتایبەتیش بەهۆی ئەو فایرۆسەی كۆڕۆناوە، ئایا چەند حاڵەتی ئەو فایرۆسە هەن؟
گوڵستان سەعید: بەڵێ لەناو چاكسازییەكاندا حاڵەتی تووشبوون بەو فایرۆسە هەن، بەلام زیاتر لەلایەن وەزیری كارەوە راستەخۆ چاودێری دەكرێن و پێداویستییەكانیان بۆ دابین دەكرێ، ئەوە بوو وەزیر كاتێ هاتە پەرلەمانیش باسی لەو حاڵەتە كرد كەلەناو چاكسازییەكاندا هەن.
نوچە نێت: تا ئێستا حاڵەتی مردن بە فایرۆسە لەناو چاكسازییەكاندا هەبووە؟
گوڵستان سەعید: تا ئێستا حاڵەتی مردن بە كۆرۆناوە نەبووە، بەڵام هەبووە نەخۆشی تری هەبووەو مردووە، تا ئێستا سێ حاڵەتی مردن لە چاكسازییەكانی هەرێم هەبووە ئەویش بەهۆی نەخۆشی درێژخایەنەوە بووە نەك بە فایرۆسی كۆڕۆنا.
“چاوەڕوانی رەوشێكی زۆر مەترسیدار بۆ چاكسازییەكانی هەرێم دەكەم”
” نزیكەی 5000 سزادراو لە ناو چاكسازییەكانی هەرێم هەن”
“لەو ماوەی كەرەنتینەدا چارەسەری پێویست لەناو چاكسازییەكان نەبووە “
“لەناو چاكسازییەكانی هەرێمی كوردستاندا ناتواندرێ سزادراو چاكساز بكرێ”
“ئەو كێشانەی لەناو چاكسازییەكانی هەرێمدا هەن، زۆر لەدەسەڵاتی وەزیر گەورەترن”
“پێشنیارمان كردووە هەر سێ قەڵاكەی سۆران و چەمچەماڵ و دهۆك بۆ چاكسازییەكان نۆژەن بكرێنەوە”
“تا ئێستا حاڵەتی مردن بە فایرۆسی كۆرۆناوە لەناو چاكسازییەكانی هەرێم نەبووە”
