بەهرە حەمەڕەش
کاتێک کۆمەڵگە بە گوتاری ئاینی بەڕێوەدەچێت، خەڵكێکی عاتفی و دوور لە عەقڵانیەت بەرهەم دێت، چونکە هەموو ئەو میللەتانەی کە لەسەر بنەمای ئاین، پەروەردە دەبن، خۆشباوەڕن. وەها خەڵکێک ناتوانێت هیچ لە ئامانجە نەتەوەیی و نیشتیمانییەکان بە دی بێنێت و بگاتە ژیانێکی مەدەنی و شایستە.
ئاین کاریگەری تەواوی لەسەر هەموو کایەکانی ژیانی کۆمەڵگەی کوردی، سیاسی، رۆشنبیری، کۆمەڵایەتی و ئابوری هەیە. نوخبەی سیاسی و رۆشنبیر کە لە ئاراستەکردنی کۆمەڵگە دا بەرپرسیارن، لە ژێر گاریگەری ئایندان، لە جیاتی دانانی پلانی تۆکمە و زانستی بۆ بەڕیوەبردنی بەرپرسیارێتییەکان، لە ژێر کاریگەری ئاین بە عاتیفە کارەکانیان بەڕێوە دەبەن. بۆیە کاتێک پرسیار لە بەرپرسێکی وەزارەتی کارەبا دەکرێت، بۆ زانینی رێژەی بەرهەمهێنانی کارەبا لە داهاتوودا، لە جیاتی پێدانی رێژە و داتای زانستی، دەڵێت، ئینشەڵڵا بۆ مانگی داهاتوو بەم شێوەیە دەبێت، تا ئەوان تێدەگەن، کە دامودەزگا بە ئینشەڵڵا بەڕێوە ناچێت، نەوەیەک زەرەرمەند دەبێت!
ئەو کۆمەڵگایانەی کە هەموو بنەما ئەخلاق، داب و نەریتیان، لەسەر بنەمای ئاین دامەزراوە، کاریگەرییەکانی ئاین رەنگدانەوەی لە سەر تەواوی کایەکانی ژیانیان دا هەیە، کۆمەڵی بێ جوڵە و سڕیان لێ دەردەچێت، چونکە لە دنیای پێشکەوتوو ئەخلاق لە سەر بنەمای مەعریفە دروست دەبێت، بەڵام لێرە بە پێچەوانەوە ئاین بنەمای ئەخلاقە، لەو حاڵەتە دا تاک هەمیشە هەست دەکات، کە بەرنامە و هێزێکی ئامادە هەیە، نەخشەی هەموو شتێ دەکێشێت و چاک و خراپیش لای ئەوە، بۆیە زۆر پێویستی بە خۆ ماندووکردن نییە.
یەک لە پاشەکشە هەرە دیارەکانی کۆمەڵگەی ئێمە، کە بەهۆی ئاینەوە دروست بووە، کولتوری یەکتر قبوڵ نەکردن و رق هەڵگرتنە، کاتێک دیزاینی هەموو کردەوەیەک لەلایەن ئاینەوە کراوە و بیرکردنەوەی کۆمەڵگە بوەتە رەش و سپی، تێڕوانینی رەها بۆ هەمووشتێ هەیە، ئەو کاتە دەرگای دیالۆگ و گفتوگۆ دەبەسترێت و عەقلیەتی رەها زاڵ دەبێت، لەو کۆمەڵگایەنە دا کولتوری یەکتر قبوڵکردن لاواز دەبێت.
هەر کاتێک رەهابوون جێی رێژەیی بوون گرتەوە، کارەکان لە چوارچێوەی ئایدۆلۆژیایەکی توندوتیژ دران، نەک هەر لەسەر شێوازی حوکمڕانی و بەڕێوەبردنی دەسەڵات، بەڵکو کاریگەری لەسەر بچوکترین یەکەی کۆمەڵگە دەبێت، لە وێوە دەرگای گفتوگۆ لە سەر هەر بابەتێکی گرنگ، کە پەیوەستە بەژیانەوە، دادەخرێت.
لە کۆمەڵگەیەکدا کە تائێستا لە جیاتی لێکۆڵینەوە لە هۆکارەکانی باران نەبارین و دانانی بەرنامە و پلانی پێویست، نوێژە بارانە بکرێت، تا ئێستا خەڵک لە لایەن چینێکی بەرژەوەندخواز، کە بە ناوی ئاینەوە بوونەتە سەردەستەی کۆمەڵگە و کۆمەڵگە بەڕێوەدەبەن، چاوەڕوان ناکرێت وەها کۆمەڵگەیەک بەرەو مەدەنیەت بچێت و شار و نەتەوە دروست بکات.
گرفتێکی تری کۆمەڵگەی دینی، کوشتنی عەقڵی نیوەی کۆمەڵگەیە، لە ژێر بیانوی رەگەز، حەرام و حەڵاڵە، چونکە هیچ کاتێک کۆمەڵگەیەک پێش ناکەوێت، کە نیوەی سڕ بکرێت و بخرێتەوە چوارچێوەی ماڵ و مافی بیرکردنەوە بڕیاردانی لێ بسەنرێت. بنچینەی عەقڵیەتی چەوساندنەوەی ژن، ئاینە، لە هەموو ئاینێکدا ژن رووبەرووی تەڵقینی توندوتیژ بۆتەوە، بەڵام لە ئاینانەی، کە ریفۆرمیان تێدا کراوە، ئێستا ژنان ئازادترن. لە کۆمەڵگەی ئێمە دا، قەیرانی عەقڵ بنچینەی هەموو قەیرانەکانە، کاتێک تاک بیری کردەوە و لە چوارچێوەی حەشیمەت و بڕیاری خێڵ، دیوەخان و پیاوانی ئاینی دەرچوو، ئەو کاتە بواری مەدەنی بوون و نەتەوەبوون دەڕەخسێت.
بۆیە ئەگەر بمانەوێت، کۆمەڵگە مەدەنی بێت و شار، نەتەوە و دەوڵەت دابمەزرێنین، دەبێت ئاین بخرێتەوە پەرستگاکان و سەردەستەی کۆمەڵگە کەسانی خاوەن هزر بن، زانکۆ بکرێتە شوێنی زانست و لەوێوە نەخشەی داڕشتنی کۆمەڵگەیەکی مەدەنی دابڕیژرێت، دەبێت ئاین ببێتەوە پەیوەندی تایبەتی نێوان خەڵک و خوا و رێگە نەدرێت کەس خۆی بە نوێنەری خوا پیشانی خەڵک بدات، چونکە بیرکردنەوەی ئاینی بیرکردنەوەیەکی بازنەییە و لە دەوری خۆی دەخولێتەوە، بیانوو دەداتە هەر ئەنجامدانی هەر کەمتەرخەمی و خراپەیە و دەخرێتە ئەستۆی ئیبلیس. لێرەدا دەرگای رەخنە دادەخرێت و هیچ کۆمەڵگەیەکیش بەبێ رەخنەی بابەتی پێش ناکەوێت.
کۆمەڵگەی کوردی یەکێک لەو کۆمەڵگایانەیە، کە تا ئێستا بە هۆی کاریگەری ئاینەوە، نەیتوانیوە بگاتە هیچ کام لەو ئامانجانەی، کە ساڵەهایە چەکی بۆ هەڵگرتووە. لە جیاتی ئاین ببێتە ئامرازێک بۆ خزمەت کردنی ئامانجە نەتەوەییەکان، بۆ ئامرازێک بۆ لاوازکردنی هەست نەتەوایەتی و خزمەتکردنی عەرەب. بە ئەنجام نەگەیشتی هەموو شۆڕشە چەکدارییەکانی کورد و نە پەڕینەوە بۆ شۆڕشی کۆمەڵایەتی و فەرهەنگی و دروستنەبوونی دەوڵەتیش یەک لە هۆکارەکانی بیرکردنەوەی خۆشباوەڕی و ئاینییە.
