محسن ئۆسمان
بەشێ سیێ
پەیڤەک
ئەڤێن ئیرۆ شەرێ بەدەنی/ لەشی دکەن ددیارن و ئەڤێن بەدن/ لەشی دکوژن ددیارن، لێ ئەڤێن ئەقل و هشمەندیێ دکوژن نەدیارن، کو ئەو گەلەک ترسناکترن، چونکو ئەڤێن ئەقل و هشمەندیێ دکوژن، ئەو رێکێ بۆ کوژتنا بەدەن/ لەشی ژی خوەش دەکەن!
|
ئیرۆ مە پێدڤی ب رەوشەنبیریەکا رەخنەگرا ئەقلانی هەیە، بکاریت ل پەی سەردەمی تەڤگەرێ بکەت، لێ مخابن نە تەنێ مە رەوشەنبیرێ پێگیر و ئۆرگان نینە، بەلکو مە رەوشەنبیرێ پەیوەندیدار ژی نینە. بنێرە رۆلێ هەموو تەوژم و چینێن جڤاکی “پێشمەرگەهـ، پۆلیس، فەرمانبەر، ئاسایش و…” بەرچاڤن، تەنێ سیاسی و رەوشەنبیر نەبن. ئیرۆ پارت/ سیاسەت و رەوشەنبیر ژ جڤاکێ هاتنە ڤەدەرکرن، لەورا ریتما جڤاکی تەڤلی هەستێن وان نابیت! ئەڤ یەکە پسیارەکێ دەرێژ دکەت، گەلۆ ئەڤ رەوشا کوردستان و دەڤەر تێرا دەرباز دبن، ناخوازیتە دوبارە ناسکرن و پێناسا رەوشەنبیری؟ ب گەلەمپەری دڤێت ئەرک و پێناسا رەوشەنبیری پشتی وەرارا تەکنۆلۆژیا و بوهارا دەڤەرێ بهێنە ل بەرچاڤگرتن، چونکو بوویەرێن بوهارا ئەرەبی دخوازنە دوبارە پێناسە و تێکهەلیێن د ناڤبەرا سیاسەت و رەوشەنبیری دا.
خواستەکا مە نە ئەوە ئیرۆ رەوشەنبیر ببیتە پێغەمبەر/ جەمسەر، بەلکو بلا رەوشەنبیر د ناڤ بازنا خوە دا بزاڤ و دەنگەک هەبیت. راستە رەوشەنبیر ژی مرۆڤە و خوەیی بەرژەڤەندیە، لێ مرۆڤ وەک بوونەوەر دوو “بوون و ناسنامە” تشتە، ئەو تشتێ رەوشەنبیری ژ خەلکێ دی جودا دکەت، رۆل، هەلوەست و ناسنامەیە. بنێرە ل ڤێ کێشوەرێ “سەرهەڤیا بێدەنگیێ” دیاردا هەرە بەرچاڤا رەوشەنبیرانە! دڤێت ئەو ژی بهێتە گۆتن، ئەرێ ما دڤێت رەوشەنبیر دژی یان داردەستێ دەسەلاتێ بێت، ما گەلۆ چارەیا سیێ نینە؟
||
ڤالاهی و کزبوونا ئیدیۆلۆژی و تەڤگەرا مۆدێرنیزم و زانستی، ب هزرێن کەڤنار هاتە پرکرن، ئەڤێ یەکێ جورەکێ دی یێ چەرخێ تاری ل سەردەمێ گلۆبال سەردەستکر. دۆراندنا هزرێن چەپ و نەتەوەی رێک ل بەر هزرێن کەڤنەشووپ خوەشکر. رۆلێ رەوشەنبیر و سازیان قەلس بوو و رۆلێ داعیە و مزگەفتان خورت بوو، ئەڤێ ئیدیۆلۆژیا ئۆلی سەردەستێ ئیدیۆلۆژیا مۆدێرنیزمێ کر. ئەڤێ رەوشێ پرۆسێسا سیاسی و هشمەندیێ هەژارکر، ب ڤێ ئاخێ بوها و وێنێ رەوشەنبیران ژی لاوازکر. ئەڤ یەکە ب زەلالی ل بوهارا ئەرەبی بەرچاڤ دبیت، کو ڤێ بوهارێ رەوشەنبیر پارڤەی دوو جوران “کوور و سەرڤە/ ریفۆرمکار و سەختەکار” کرن. بەلێ دیارە تا نوکە ئەڤ مۆدێلە د ناڤ رەوشەنبیرێن کوردا پەیدا نەبوویە!
بوویەرێن بوهارا ئەرەبی، تاکێ پاشکۆ دەربازی هەڤوەلاتیێ بەشدار د چێکرنا چارەنڤیسی دا کر، هەروەها باندۆرا ڤان بوویەران رەوشەنبیرێن ماسکدار و دیکتاتۆرێن ڤان وەلاتان ب هەڤرا هەلوەشاندن. د ڤان رەوش و ئەزموونێن دەڤەرێ دا، رۆلێ کاریزما، رەوشەنبیر و… نەبوو، لەورا ملەت نەچاربوون، ب بێ پلان پێکۆلێن گوهەرینا سیستەمێن ستەمکار بکەن.
بوهارا ئەرەبی خویاکر، دابرینەکا مەزن د ناڤبەرا دەسەلات و خەلکی دا هەیە، لەورا یەک لە پەی یەکێن سەرکردێن ستەمکارێن ڤێ دەڤەرێ هاتنە ئێخستن. راستە سەرهلدانا گەلێن ڤێ دەڤەرێ، رەهبەرێن ستەمکار هاتنە گوهەرین، لێ ئەلترناتیڤێ ب هزرێن کەڤنار و کەڤنەشووپ جهێ دەسەلاتێن ستەمکار گرت. مخابن رۆلێ ئەلترناتیڤان گەلەک ژ ستەمکاران باشتر نەبوو، لەورا بێهیڤیبوونێ دەڤەرا رۆژهلاتا ناڤین داپۆشی. ئەڤ رەوشا دەڤەر/ بوهارا ئەرەبی تێرا دەرباز دبیت، ئیسلاما/ سونە سیاسی راستی پائیزەکا دژوار کریە، دوهی مینا تالیبان، قاعیدە و داعش و ئیرۆ مینا تورکیا و وەلاتێن ئەرەبی.
ل ڤێرێ پسیارەک درست دبیت، سالێن نۆتان بوهاران گەلان ل ئورۆپا رۆژهلات بوو و نوکە ل ناڤ وەلاتێن ئەرەبان، گەلۆ ئەگەر بپرسین چما ڤان سالان ل تەڤ جیهانێ تەنێ ل ڤان هەردوو دەڤەران بوهار درستبوون؟
ب ئەنجام ئەم نکارین کووراتیا سۆسیۆلۆژیا کاراکتەرێ مرۆڤ کورد فام بکەین، ئەگەر نە ڤەگەرینە ڤێستگەهێن دیرۆکێ. بنێرە هەردەم هشمەندیا گەلێن کەڤنەشووپ شکەستنێن خوە یێن ستراتیژی ب سەرکەتنێن تەکتیکی سەراست دەکەن! لەورا ب درێژیا خەباتا سیاسیا کوردان نێرینێن ستراتیژی نەبووینە، دیارە ئەڤە ژی ژ ئەنجامێن هەژاری و گرفتێن سیاسی دهێن.
رەوشەنبیر دەنگێ خەلکێ بێدەنگە، بنێرە ئیرۆ پرسێن “کوردینی، فیدرالیەت و دەولەتێ”، دەربازی گەندەلی و مووچەی بوون. ب ئەنجام رەوشەنبیریا سیاسی ل دەڤەرێ د بنواشێ خوە دا راستی شکەستنێ هاتیە، چونکو رەوشەنبیریا بەرخوەدانێ دەربازی رەوشەنبیریا دەستداهێلانێ بوو، رەوشەنبیریا بەرسینگگرتنێ دەربازی رەوشەنبیریا ترسێ بوو و رەوشەنبیریا ئەکتیڤ دەربازی رەوشەنبیریا پەسیڤ بوو. ئێدی رەوشەنبیریەکا قەلس و لەنگ هاتە سەردەستکرن، کو ل ژێر ترسا ستەمکاریێ هاتە ئاڤاکرن. ئەڤێ رەوشێ رەوشەنبیریەکا بەردەستێ دەسەلاتا سیاسی ئافراند، ل ڤی دەمی رەوشەنبیریا حەزا جڤاک و وەلاتی هەی، هاتە هنداکرن.
